Historyk polskiego teatru. Teatr widzi jako całość: jednocześnie przedsiębiorstwo i sztukę; oba aspekty, na ile to możliwe, opisuje jednak odrębnie na podstawie pierwszy raz systematycznie zgromadzonego i przebadanego materiału, dzięki czemu wiele zjawisk podlega przewartościowaniu, zostają ujawnione nowe ich determinanty i sensy. Interesuje się przede wszystkim teatrem krakowskim czasów S. Koźmiana, T. Pawlikowskiego, J. Kotarbińskiego, L. Solskiego. Temu przełomowemu okresowi, również dla teatru w Polsce, półwieczu 1865-1915 poświęcił kilka książek. Zajmował się recepcją krytyczną H. Ibsena w Polsce, dramatem przełomu XIX i XX w. (twórczość J. A. Kisielewskiego), biografią T. Pawlikowskiego.
Pod jego kierunkiem powstał informator Dramat obcy w Polsce 1765 - 1965. Premiery, druki, egzemplarze dokumentujący recepcję przekładową (wydawniczą i teatralną); współautor kontynuacji za lata 1966 – 2002; kierownik skończonego projektu badawczego Dramat polski 1765 – 2005. Przedstawienia, druki, egzemplarze.
W 2015 roku został odznaczony złotym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Jego książka Tadeusz Pawlikowski. Legenda, człowiek, teatr (Kraków 2015) otrzymała Nagrodę Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych w 2016 roku.
Najważniejsze publikacje:
Twórczość Ibsena w sądach krytyki polskiej 1875 – 1906, Wrocław 1971
Dzieje teatru w Krakowie w latach 1865 – 1893. Przedsiębiorstwa teatralne, Kraków 1997; Dzieje teatru w Krakowie w latach 1865 – 1893. Instytucja artystyczna, Kraków 2004;
Dzieje teatru w Krakowie w latach 1893 - 1915.Cz. I wol 1-2. Teatr Miejski, Kraków 1985; Cz. II. W cieniu Teatru Miejskiego, Kraków 1987.
Dramat obcy w Polsce 1765 – 1965. Premiery, druki, egzemplarze, praca zespołowa pod kierunkiem J. Michalika, t. I, Kraków 2001; t. II, Kraków 2004.
Dramat obcy w Polsce 1966 – 2002. Premiery, druki, egzemplarze, wspólnie z A. Stafiej i S. Hałabudą, Kraków 2007
Teatr w sejmie, Kraków 2009
Elżbieta Kietlińska, Wrażenia i wspomnienia młodej teatromanki. Wstęp i opracowanie Jan Michalik, Kraków 2012
Dramat polski 1765 – 2005. Przedstawienia, druki, archiwalia. T. I - III, red. S. Hałabuda, J. Michalik, A. Stafiej, przy współpracy B. Maresz i A. Przybyszewskiej, Kraków 2014
Tadeusz Pawlikowski. Legenda, człowiek, teatr, Kraków 2015
Repertuar Teatru Miejskiego w Krakowie 1913 – 1918, Kraków 2019
W Katedrze Teatru pracowała od momentu jej powstania do 2021 roku. Jej działalność naukowa, krytyczna i dydaktyczna skupia się wokół zagadnień twórczości wybitnych artystów (reżyserów, aktorów), analizy i opisu przedstawień, scenicznych interpretacji dramatów, procesów przemian idei, estetyki i praktyki polskiego i europejskiego teatru XX i XXI wieku. Autorka książek Konrad Swinarski i jego krakowskie inscenizacje (1992); Teatr Wajdy. W kręgu arcydzieł: Dostojewski, Hamlet, Wesele (2003); Ślady przedstawień (2008). Recenzje z przedstawień publikuje w „Didaskaliach”. Bibliografia prac w: Ślady teatru. Księga ofiarowana profesor Joannie Walaszek, red. Dorota Wasyl-Jarząbek, Tadeusz Kornaś (2020).
Teatrolog, muzykolog, literaturoznawca, publicysta. Reżyser teatralny, organizator festiwali, pedagog.Od lat siedemdziesiątych związany z życiem teatralnym - jako reżyser, wykładowca w Zakładzie Teatru Instytutu Filologii Polskiej UJ i profesor na Wydziale Reżyserii Dramatu krakowskiej PWST. Tam też założył specjalizację wokalno-aktorską i pierwszą w Polsce reżyserię teatru muzycznego. W latach 1975-1996 pełnił funkcję kierownika literackiego krakowskiej Opery i Operetki oraz p.o. dyrektora artystycznego (1995). Przez dziesięć lat (1980-1990) był też kierownikiem literackim Starego Teatru.
Czynnie uczestniczy w znaczących wydarzeniach kulturalnych, między innymi jako dyrektor naczelny i artystyczny Festiwalu Mrożka (1990), dyrektor artystyczny Europejskiego Miesiąca Kultury (1992), dyrektor 5. Festiwalu Teatrów Unii Europy (Kraków 1996), dyrektor programowy festiwalu "Kraków 2000", dyrektor artystyczny festiwalu "Dedykacje" (od 2004 roku, w cyklu dwuletnim). Jest członkiem Rady Programowej Teatru Rozrywki w Chorzowie (od 2000), a także współgospodarzem "Krakowskiego Salonu Poezji" w Teatrze im. Juliusza Słowackiego (od 2002).
Dyrektorował Fundacji Państwowego Starego Teatru, był kierownikiem literackim Teatru Ewy Demarczyk (1986), konsultantem literackim i członkiem Rady Artystycznej Starego Teatru (1990-1996). Zasiadał w Radzie Artystycznej Opery Krakowskiej (2001-2004) i prezesował Stowarzyszeniu "Międzynarodowe sezony teatralne i baletowe" w Krakowie (2002-2004). Jego stałe miłości to muzyka i teatr.
Najważniejsze publikacje:
Wiersze o Szymanowskim, antologia i opracowanie, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1979; wyd. 2. (rozszerzone), PWM, Kraków 1982; wyd. 3., PWM, Kraków 1986;
Chopin i Szymanowski w literaturze dwudziestolecia międzywojennego, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1980;
Rozmowy o Konradzie Swinarskim i 'Hamlecie', Wydawnictwo Literackie, Kraków 1988; wyd. 2. (zmienione), WL, Kraków 2000;
Wratislavia Cantans. Dzienniki festiwalowe (współautor: Marian Wallek-Walewski), Foliae Wratislaviae Cantantis, Wrocław 1991;
Nieobecność trzeciej ręki. Korespondencja z Doktorową z Wilczej (współautor: Doktorowa z Wilczej), Presspublica, Warszawa 1999;
50-lecie Opery Krakowskiej, wstęp i redakcja albumu, Kraków 2004.
Ważniejsze prace teatralne zob: http://magazyn.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_opalski_jozef
Odznaczenia:
2005 - Złoty Krzyż Zasługi
2005 - srebrny medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis"
2008 - Nagroda Fundacji im. Karola Szymanowskiego za prapremierę światową operetki K. Szymanowskiego – „Loteria na mężów".
Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, 1975.
Kierownik sekcji teatrologicznej Koła Naukowego Polonistów UJ.
Pomysłodawca i współautor Opisu przedstawienia „Dziadów” A. Mickiewicza w inscenizacji K. Swinarskiego, wyd. Kraków 1998.
Autor opracowania dla Polskich Nagrań płyty z Dziadów w inscenizacji K. Swinarskiego.
Współpracownik teatrów studenckich, m.in. ST „Pleonazmus”.
Uczestniczył w pracach Jerzego Grotowskiego i Tadeusza Kantora.
Ukończył reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie, 1978.
Stypendysta Schaubühne am Halleschen Ufer w Berlinie.
Asystent Konrada Swinarskiego, Jerzego Jarockiego i Petera Steina.
Wyreżyserował (między innymi) w teatrach dramatycznych: Zamek F. Kafki (we własnej adaptacji), Życie jest snem P. Calderona de la Barca, Emigranci S. Mrożka, Antygona Sofoklesa, Diabeł F. Dostojewskiego (we własnej adaptacji), Turandot C. Gozziego, Powrót Odysa S. Wyspiańskiego,Erotyk wg utworów W. Briusowa,Sen nocy letniej W. Shakespeare’a, Xiążę Homburgu H. von Kleista, Z życia glist P.O. Enquista, Tułacze J. Joyce’a, Ja, Gombrowicz wg utworów W. Gombrowicza (we własnej adaptacji), Ślub W. Gombrowicza, Betlejem polskie L. Rydla (we własnej adaptacji); w radio: Giacomo Joyce J. Joyce’a, Słyszę armię uderzającą na ląd wg utworów J. Joyce’a; w teatrze telewizji: Śmierć Ofelii S. Wyspiańskiego, Taniec śmierci A. Strindberga; w teatrach operowych: W małym dworku Bargielskiego, Gwiazda Krauzego, Capuletti i Montecchi Belliniego; oraz filmy telewizyjne: Wyspiański – Kraków – melancholia, Ingarden, „Odpoczynanie”,„Czuję Boga, że otacza świat”.
Wykładowca na teatrologii na Uniwersytecie Jagiellońskim od 1982; prowadzi warsztaty teatralne na temat przekładu języka dramatu na język ekspresji teatralnej oraz opcje: Warsztat reżyserski i Teatralna interpretacja dramatu. Przygotował ponad dwadzieścia pięć spektakli ze studentami UJ.